Caz tarihinin en önemli fotoğrafı bu mu?

Caz tarihinin en önemli fotoğrafı bu mu?

1953 yılının sakin bir eylül akşamı. Dodgers şampiyon olmuş. Kennedy, Jacqueline Bouvier (yani Jacqueline Kennedy) ile yeni evlenmiş ve oldukça nadir rastlanabilecek şekilde cazın dört dev ismi bir bebop jam session için the Open Door’da buluşmuş.


Bir arkadaşı, fotoğrafçı Bob Parent’a ‘pazar akşamı 3. Cadde’deki the Open Door’da ol mutlaka’ diye tüyo vermişti. Doğru zamanda doğru yerde olma becerisini gösteren Bob heyecan içinde 13 eylül 1953 akşamı erkenden klübe geldi. Yaz sonu için harika bir akşamdı. Çalacak grup Thelonious Monk Trio olarak duyurulmuştu. Monk, caz tarihinin en önemli isimlerinden biri olmakla birlikte o tarihte henüz 36 yaşındaydı ve ününün zirvesine daha vardı. Üçlünün basçısı, bir diğer efsane Charles Mingus, davuldaysa 28 yaşında genç bir isim Roy Haynes vardı. The Open Doors Roy Haynes’in daha sonra ‘tam bir çöplüktü’ diye tarif edeceği bir mekândı. Caz tarihçisi Dan Morgenstern ise ‘evet, garip bir yerdi ama harika müziği vardı’ diye anlatır. Uyumsuz bir piyanosu olan, Broadway Rose namlı bir kadının günün popüler şarkılarını söylediği bir bardı.



Charles Mingus basta, Thlonious Monk piyanoda, Roy Haynes davulda ve Charlie Parker alto saksofonda (Photo credit Bob Parent)


Dan Morgenstern fotoğrafçı Parent’ı Downbeat ve Life gibi dergiler için çekim yapan, plak şirketlerinin albüm kapakları için fotoğraflarını satın aldığı, Birleşmiş Milletler’in basın işlerinde çalışan ve her zaman ortalıkta olan müthiş bir adamdı diye anlatır. Bob Parent klübe gelince grubun olduğu arka odaya girdi. The Open Door’da sihrin gerçekleşeceğine, caz tarihine geçecek geceye dair ortalıkta hiçbir belirti yoktu. Pazar akşamı yarısı boş bir gece klübüydü. Klüpte, Village Voice’ın eleştirmeni Bob Reisner de vardı. The Open Doors ikinci sınıf bir klüp olsa da burada harika müzisyenler olabileceğini biliyordu. Monk, Mingus ve Haynes’in bir üçlü olarak orada olması yeterli bir nedendi aslında. Daha da iyisi, Charlie Parker’ın da orada onlarla birlikte oturuyor olmasıydı.



The Open Door (Photo credit Bob Parent)


Saksofon öncüsü Charlie Parker o tarihte henüz sadece 33 yaşında, kargaşa içindeki kariyerini kötü bir durumdan kurtarmaya çalışan, uyuşturucu nedeniyle kabare lisansı denilen çalışma belgesi polis tarafından elinden alınmış, bu kart olmaksızın sahnede tek nota bile çalamayacak durumda bir adamdı. Şehre yeni dönmüş, sevgilisi Chan Richardson ve üç çocuğuyla bir evde yaşıyordu.


O geceye dair bir ses kaydı yok. Bu sıradışı dörtlünün buluşmasına dair tek kayıt Bob Parent’ın kamerasındaydı. Parent, sanatçıların dikkatini dağıtmayan flaşsız çekim tekniği geliştirmişti. Bu teknik, fotoğraflara karanlık ama samimi bir his veriyordu. O gece the Open Door’da çekilen bir fotoğraf caz ikonuna dönüştü. Charlie Parker’ın üzerinde hafif bir takım elbiseyle ayakta hafif kaykıldığı, ayağında iki tonlu mokasenler olan, kollarını öne doğru iterek altosunu üflediği ünlü fotoğraf (en üstteki fotoğraf). Parker’ın solunda Monk iki bardak ve bir yemek tabağının göründüğü karede. Monk’un sağında Charles Mingus basının üzerine çökmüş. Arkasındaki duvarda resmedilmiş iki deniz kızının bakışları altında grup arkadaşlarına sabitlenmiş gözleriyle bakıyor. İşte, bu fotoğraf o zamandan beri caz tarihinin en iyi fotoğraflarından biri kabul edildi.



Charlie Parker (Photo credit Bob Parent)


Bob Parent 1987 yılında öldü. Sahip olduğu arşiv yeğeni Dale Parent tarafından kontrol ediliyor. Charlie Parker’ın bugün 75 yaşındaki üvey kızı Kim Pensilvanyadaki evinde bu fotoğrafın bir kopyasına sahip. Kim ‘tüm fotoğraflar için minnettarım. Elimizdeki bu fotoğraflar paha biçilemez. Keşke o gece orada olabilseydim’ diyor.


O gece orada olanlar arasında hayatta olan tek kişi Roy Haynes. 95 yaşındaki Haynes o geceyi hâlâ hatırlıyor. ‘Çok güzeldi dostum. Çok gençtim. Onlarla olmaktan büyük zevk alıyordum’ diyor. Tarihçi Morgenstern büyük Amerikan sanatının dört büyük efsanesinin çok kısa bir süre boyunca birarada olduğu gecenin hiçbir kaydının olmaması çok kötü diyor. Gecede ne çaldıklarına dair ellerinde bir liste yok. Sadece “52nd Street Theme”i çaldıkları biliniyor o da bir tahmin.



Yukardaki fotoğraf akla şöyle bir soruyu getiriyor. Arka planda, ön masada sigara içen koyu gömlekli, koyu saçlı bir adam oturuyor. Bu adamın Jack Kerouac olabileceği tahmin ediliyor. Kerouac o zamanlar ünlü “The Subterraneans” isimli kitabı için caz dünyasını araştırıyordu. “Beat” isimli kitabın yazarı Joy Johnson’a göre Kerouac’ın Charlie Parker’a olan hayaranığı iyi biliniyordu, o yüzden, onun da orada olması hiç de yabana atılacak bir şey değil.


New York’un o dönem dünyanın caz başkenti olmasının üzerinden çok zaman geçti Mingus, Monk ve Bird hepsi öldü. Bu dört dev ismin o gece orada buluşmasının hiçbir kaydı yok. Kısa bir an olarak yaşandı ve geçti. The Open Door klübü artık hatıralarda, belki birkaç kitabın satırları arasında kaldı.


Peter Facini (NY Times, 8 Mart 2019)


Bu haberi bizimle paylaşan ustamız sevgili Sevin Okyay`a çok teşekkür ediyoruz.


Cazkolik.com / 13 Mart 2019, Çarşamba


Roy Haynes (Photo credit Bob Parent)


BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN


Cazkolik.com

  • Instagram
  • Email

Yorum Yazın

Siz de yorum yazarak programcımıza fikirlerini bildirin. Yorumlar yönetici onayından sonra sitede yayınlanmaktadır. *.