Caz tarihinin kaydedilen ilk plağı?

Caz tarihinin kaydedilen ilk plâğı hangisidir, kimler çaldı, nasıl bir müzikti?

New Orleans cazın doğduğu yer olabilir ama ilk caz plâğının kaydedildiği yer kesinlikle New York'tur.

Ünlü caz tarihçisi Marc Myers The Wall Street Journal gazetesine yazdığı yazıda plâğa kaydedilmiş ilk caz kaydı konusunda kesin ve açık bilgiler vererek müthiş bir gazetecilik yaptı. Yazının girişindeki ilk cümle onun zaten.

Bundan 95 yıl önce, 26 Şubat 1917 tarihinde, 5. Cadde ile 6. Avenue`nün kesiştiği Garmen District adıyla bilinen bölgedeki West 38th adresindeki binanın 12. katında (resimde görüdüğünüz) Victor Talking Machine Co. isimli adlı firmada adı Original Dixieland Jass Band olan bir grubun ilk kaydı yapıldı. Burası kayıt stüdyosu olarak düzenlenmiş bir yerdi.

Bina hâlâ orada duruyor ama ilk kaydı yapanların hiçbiri artık hayatta değil. Marc Myers geçen yıl bu keşfi yapınca bina yönetimine başvurup böyle bir durum olduğunu ve binanın kayıt yapılan kısmını görmek istediğini belirtmiş. Yönetim de izni verince binanın içine girip zemin kattan başlayarak yük asansörüyle katları tek tek çıkmaya başlamış. Bir yandan `bundan yaklaşık yüz yıl önce bu binada kayıt yapan New Orleans`lı beş beyaz genç acaba neler düşünüyordu` diyerek içinden geçiriyordu. Acaba çocuklar caz tarihinin ilk albümünü kaydetmekte olduklarının farkında mıydılar?

Kaydın yapıldığı kata gelince asansörden inip ağır giriş kapısını açmakta zorlandı. Kat bir çorap atölyesi olarak kullanılıyordu, her tarafta istiflenmiş çorap yığınları, balyalar vardı. Burada bulunan şirketin sahibi bir Wall Street Journal muhabirinin niye burada olduğunu anlamaya çalışır gözlerle Marc Myers`a bakıyordu. Myers firmanın sahibine dönerek `niye burada olduğumu biliyor musun?` diye gizemli bir ses tonuyla sordu. Duyduğu gizemli sesten endişelenen işyeri sahibi telaşlanıp burada uzun yıllar önce bir cinayet işlendiğini, gazetecinin de bu olayı araştırdığını sanıp o panikle;

"Oh, hayır, bana söylemeyin sakın" diye inledi.

"Eğer burada birileri öldürülmüş olsa bile kesinlikle bunu bilmek istemiyorum, lütfen bana bunu söylemeyin, burada huzurlu bir şekilde çalışmak ve akşam eve gidince aynı huzurla uyumak istiyorum" dedi.

Adamın endişesini görünce gülmeye başlayan Myers;

"Yo yo merak etme, kötü bir şey olmadı, tabii eğer cazdan hoşlanmıyorsan o başka... Cazı sever misin?"

Adamın gözleri kocaman açılmış şaşkınlıkla bakıyordu,

"Evet" diye kekeledi...

"Eğer seviyorsan senin için durum iyi zira şimdi senin çalıştığın binanın bu katında caz tarihinin ilk caz kaydı yapıldı" dedi.

Neşe ve şaşkınlıkla zıplayan adam "Aman tanrım, ben cazı severim, evet, dinlerim, şaka mı yapıyorsun, gerçekten mi?" diye bağırıyordu.

Birlikte bir kaç dakika gülüştüler. Marc sonra cebinden bir CD çıkarıp burada bir CD çaların olup olmadığını sordu. İşyeri sahibi evet, bir tane var deyince Myers o gün burada kaydedilen albümün iki parçası, yani "One-Step" ve "Livery Stable Blues" isimli kayıtları dinletti. Blues kayıtlarıydı.

Müzik katın içine yayılırken aradan geçen yüzyılın ardından bu odada yapılan ilk caz kayıtları belki yine aynı yerde yeniden ilk kez çınlıyordu. Her ikisi de sessizce çalan müziği dinlediler. Şirketin sahibi, "Bu duvarlar konuşabilseydi eğer hayal edebiliyor musunuz anlattıklarını" diye seslendi ve sordu;

"Kaç müzisyen varmış o gün?"

"Beş"

"Tanrım, resmen bir orkestraymış ve düşünebiliyor musunuz, bu duvarların arasında çalınmış, burada duyulmuş ve belki de son kez olmuştu..."

Çok doğru söylüyor diye düşündü içinden Myers. Caz tarihinin bu ilk kaydının yapıldığı mekânda onca yıl sonra aynı yerde yeniden bu müzikleri dinliyor olmak ne kadar romantik ve heyecan verici bir durum olmuştu kimbilir.

Cazkolik.com / 26 Şubat 2012, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN