Cazın Yıldızları İstanbul`daydı... Uluslararası Caz Günü all star konser ve performansların şifreleri

Günlerdir heyecanla beklenen ve cazın yıldızlar karmasını İstanbul’da buluşturan Uluslararası Caz Günü 30 Nisan’da şehrin onlarca farklı mekanında kutlandı. Caz sahnesinin crème de la crème isimlerini İstanbul’da ağırlayan kutlamaların resmi merkezi ise Aya İrini Müzesi idi.

UNESCO ve Birleşmiş Milletler gibi organizasyonda kilit öneme sahip kurumların internet siteleri üzerinden de naklen yayınlanan gecede sahnedeki müzik kadar şarkı aralarında gecenin özel konuklarının yapmış olduğu konuşmalarda akıllarda kaldı. İlk olarak UNESCO’nun Kültürlerarası Diyalog İyi Niyet Elçisi Herbie Hancock’un cazın tarihsel kökenleri ve birleştiriciliği üzerine yapmış olduğu konuşma ile açılan gecede usta piyanist “İster enstrüman çalın, ister cazın zengin kültürel tarihini öğrenin ya da geçen yüz yıl boyunca üretilmiş milyonlarca eseri dinlemiş olun, cazı bir araç olarak kullanarak bariyerleri kırabileceğimizi, birlik oluşturabileceğimizi, yeni ifade formları yaratabileceğimize ve kültürlerarası diyalog başlatabileceğimize inanıyorum.” dedi. Hancock’un konuşmasının ardından T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’in ve UNESCO Genel Direktörü Irina Bokova’nın konuşmaları ile devam eden gecenin ilk şarkısına geçildiğinde saatler 21:20’yi gösteriyordu.

İngiliz soul müzik yıldızı Joss Stone’un 2003 tarihli ilk albümünden seslendirdiği “Some Kind of Wonderful” ile başlayan konser bu şarkının sonrasında sahnede nefeslilerin çoğunlukta olduğu bir diğer performans ile devam etti. Trompet müzisyeni İmer Demirer’i de ilk olarak Aya İrini sahnesinde gördüğümüz bu şarkının sonrasında ise kaptan köşküne kurulurcasına boy gösterdiği kürsüye geri dönen Herbie Hancock bu kez konuşmasında cazın mucit isimlerinden Dave Brubeck’den bahsetti. Hancock konuşmasında Brubeck’in caz müziğinde yapmış olduğu ritimsel yeniliklerden, onun Türk melodi ve ritimlerinden etkinerek bestelemiş olduğu "Blue Rondo à la Turk" eserinden örnekler verdi. Bu konuşma sonrasında sahnede yerlerini alan Marcus Miller, George Duke, Al Jarreau, Lee Ritenour ve Terri Lyne Carrigton’dan oluşan ekip seyirciyi yanıltmadı ve birer Brubeck başyapıtı olan “Take Five” ve "Blue Rondo à la Turk" eserlerini seslendirdi. Al Jarreau’nun incelikli ve yaratıcı a capella performansı ile başlayan 5/4’lük “Take Five” Lee Ritenour’un usta işi gitar solosunun ardından 9/8’lik ritimlerin hakim olduğu "Blue Rondo à la Turk" eserine bağlandı. Aralıksız çalınan bu iki parça bittiğinde seyirciden gecenin o zamana dek duyulan en yüksek alkışı yükseliyordu.

Perşembe’nin gelişi sanki Çarşamba’dan belliydi. Sahnede caz divalarından Dianne Reeves, Hüsnü Şenlendirici ve Bilal Karaman`ı solist olarak izleme fırsatı bulduğumuz parça ile iyiden iyiye seyircinin keyfini yerine getiriyordu. Reeves’in Amerikan popüler müziğinin köşetaşı isimlerinden Arif Mardin ile ilgili olarak yapmış olduğu bir konuşma sonrasında Mardin’e ithaf etmiş olduğu şarkıda Şenlendirici ve Karaman’ın soloları gecenin en dokunaklı soloları olarak kayıtlara geçti. Büyük alkış alan bu performans sonrasında Cem Yılmaz’ın sunumu ile izlediğimiz Esperanza Spalding ve Robert Glasper sahneyi devr aldı.

Konserin ilk 45 dakikası geride kalırken bu kez sahnede iki caz efsanesi Wayne Shorter ve Herbie Hancock’u yanyana izleme fırsatı bulduk. Bu parça sonrasında John McLaughlin, İmer Demirer ve Brandford Marsalis aynı sahneyi paylaştı. Üç solistin yer aldığı ve gecenin en uzun sololarının duyulduğu bu parçanın bitiminde ise Stephane Grappelli’nin ardından kemanı ile caz müziğine büyük katkılar yapmış olan Jean-Luc Ponty sahneye belirdi. Hintli tabla üstadı Zakir Hussain’in ve gitarist John McLaughlin’ında sahnede olduğu bu parça seyircilere McLaughlin’ın Shakti albümlerini anımsattı. Büyük ölçüde Hint müziğinden renklere de yer veren bu parçada Ponty’nin keman soloları ise gecenin en güzel işitsel tecrübeleri arasındaydı.

Gecenin finalinde tüm müzisyenleri sahneye davet eden Hancock son olarak Dizzy Gillespie’nin A Night in Tunisia eserini anons etti. Konserin en unutulmaz anlarından birini oluşturan bu şarkıda cazın dünya yıldızları sahnede çocuklar gibi şen ve mutlu görerek Aya İrini’den ayrıldık.

Uluslararası Caz Günü'nden unutulmaz sözler ve anlar

UNESCO Genel Direktörü Irina Bokova’nın “Bu müzik, gücünü halkların ve kültürlerin zengin karışımından alıyor. Bugün her toplumun dokusuyla iç içe geçmiş durumda. Dünyanın her yerinde çalınıyor ve zevkle dinleniyor” sözleriyle sürdürdüğü konuşmasında Amerika’da Nesuhi ve Ahmet Ertegün tarafından kurulan Atlantic Records’a ve Ertegünlere de değindi. Bu konuşma gecenin beğeni toplayan konuşmaları arasındaydı.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’in ise kısa süren konuşmasında Türkçede sıkça kullanılan “Caz yapma” sözcüğünü değiştirerek “İstediğiniz kadar caz yapın” dedikten sonra geceyi Suriyeli çocuklara adadı.

Olasılıkla gecenin kahkaha dozu en yüksek dakikalarına imza atan Cem Yılmaz ise İngilizce olarak yaptığı konuşmasında hayatını cazdan önce ve cazdan sonra olarak ikiye ayrıldığından bahsetti. Yılmaz konuşmasında caz müziğinin kurucuları olarak selamladığı Jay Z (ismini caza gönderme yaparak vurguluyordu) ve eşi Beyonce’a teşekkürlerini sundu.

Sami Kısaoğlu
Müzikolog

Cazkolik.com / 02 Mayıs 2013, Perşembe

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN