Caz müziği hakkındaki bir web sitesinin arama motoruna Urszula Dudziak ismini yazınca hiç bir içeriğin çıkmaması ayıptır. Dudziak'a ait bir albümün yayınlandığını görünce bu ayıbı gidermek farz oldu. (Böyle yazdığımıza bakmayın, evet, sanatçıyla ilgili sitede yeterli içeriğimiz yok ama 12 yıl önce İzmir Caz Festivali'ne geldiğinde arkadaşlarımız Ceren Erdur ve Yasemin Seymenoğlu sanatçıyla röportaj yapmıştı)

Türkiye'de dar bir çevre tarafından tanınan Polonyalı caz vokal efsanesi Urszula Dudziak'ı genç cazseverin keşfetmesine yardımcı olacak eski bir konser albümü yayınlandı.

Live at Warsaw Jazz Jamboree 1991

Her ne kadar albümün ilk yarısı Urszula Dudziak'ın sesini doyasıya dinlemek bakımından yeterli olmasa ve onun sesinden ziyade kim olduğunu bilmediğimiz alto saksofoncuyu dinlesek dahi beşinci parçadan itibaren Dudziak'ın olağanüstü scat vokaliyle ortaya çıkması konseri bir anda değiştiriyor. Ve bu değişiklik de bir sanatçının katkısının nelere kâdir olabileceğini ispatlıyor.

Urszula Dudziak 4,5 oktavlık sesi ve sözsüz scat vokal tekniği bakımından emsalsiz yeteneğiyle ABD dahil caz tarihinin en etkileyici şarkıcıların başında gelir.

Bugün 80 yaşını aşan Polonyalı büyük sanatçı 1979 yılında Los Angeles Times gazetesince 'Yılın Caz Şarkıcısı' seçilmişti. Polonya caz tarihinin kilit öneme sahip ismi, kemancı Michal Urbaniak ile evlenerek zaman içinde kendi özgün vokal mirasını oluşturarak başarılı bir erken dönemin ardından 1973 yılında ABD'ye yerleşti ve yaklaşık 40 yıl bu ülkede yaşadı.

Seksenli yıllarda Archie Shepp, Lester Bowie ve Bobby McFerrin gibi birbirinden farklı isimlerle çalışan Dudziak 90'ların başında Jay Clayton, Jeanne Lee, Bobby McFerrin, Norma Winstone, Michele Hendricks ve Lauren Newton ile beraber Vocal Summit Group adıyla sahnelerde göründü.

1959 yılında, henüz genç bir kız iken radyoda Ella Fitzgerald'ın şarkı söylediğini duyan Dudziak, Ella sayesinde caza ilgi duymaya başladı ki Ella scat cazın caz tarihindeki en önemli ismi kabul edilir.

Urszula Dudziak uzun zamandır albüm kaydetmiyor. Son albümü 2009 yılında bir canlı performans kaydı olarak yayınlanmıştı. Hem scat tarzını sevenlerin, hem Dudziak gibi bir sesin nasıl bir vokal zirvesi olduğunu merak edenlerin sanatçının tüm albümlerini dinlemesi bizce şarttır. Şarkılarını nerdeyse anlamlı kelimeler kullanmadan söyleyen Dudziak her hangi bir enstrüman ile aynı anda aynı notaları aynı oktavda söylemesiyle ünlüydü.

ABD'de geçen uzun yılların ardından ülkesine dönünce 1960'lı yıllarda başladığı Polonya halk, folk ve klasik müzik etkilerini sesi ve müziği üzerinden yorumlamaya başladı.

Kendisine eşlik eden müzisyenlerin becerisini enstrümanlarıyla birlikte zirveye taşıyan bir sanatçı olan Dudziak şimdi artık ileri yaşında olsa dahi geçmişte kaydettiği albümleriyle özellikle caz vokale gönül veren genç sanatçılara ilham kaynağı olmaya devam ediyor.

Urszula Dudziak'ın yeni yayınlanan "Live at Warsaw Jazz Jamboree 1991" albümünü dijital platformlardan dinleyebilirsiniz.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 13 Haziran 2023

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN