David Murray Big Band & Macy Gray`in bu yıl Umbria Jazz Festivali`nde verdikleri konserden bir bölümün videosunu yazının en sonunda izleyebilirsiniz.
Yirmi yıl önce, 2. Akbank Caz Festivali’nde ilk kez onu gördük, ‘live’ olarak dinledik. Unutulmaz bir festivaldi, kahvaltılı unutulmaz bir basın toplantısı da vardı. Kahvaltılı olduğu için değil, bu sayede daha uzun sürdüğü için. Bu basın toplantısından, hep olduğu gibi ‘kendi zamanında’ gelen Cecil Taylor ile beni gözüne kestirip ona çeviri yapayım diye yanına oturtan çatık kaşlı David Murray’i hatırlıyorum. Bazı çevirilerden hoşnut kalmamış, artık nasıl değerlendirdiyse. “Sen doğru çevirdin,” demişti. Sonradan, çatık kaşların bir tür hoca beğenmeyişine işaret ettiğini düşünmüştüm. Hiç aklımdan çıkmamış bir festivaldir, ama en şiddetle ve sevgiyle, gene de ikisini hatırlarım: piyanoya doğru mor peleriniyle yürüyen Taylor’ı ve tenor saksıyla Murray’i. Bass klarinet çalmış mıydı, hatırlamıyorum.
World Saxophone Quartet’in temel taşlarından, Black Saints grubunun lideri, Free Jazz’in önde gelen isimlerinden David Murray bu akşam Big Band’iyle ve sesini de yorumunu da sevdiğimiz Macy Gray’le İş Sanat’ta sahneye çıkıyor. “Aman kaçırmayın gidin,” demek için çok geç. Biletleri sanırım çoktan bitti. Artık Macy Gray hatırına mı, Murray için mi, bilemeyeceğim. Big Band’in piyanosunda Murray’in Black Saints grubundan Jaribu Shahid var.
Murray ve Gray, Questlove Afro-Picks müzik projesinde, Red Bull Müzik Akademisi ile birlikte çalışmıştı. Macy Gray, Murray’den, yeni çıkacak albümü “Covered”daki bir Kanye West parçasının yeniden düzenlemesini istedi. İşte Big Band fikri, bu iki ortak çalışmadan doğdu. Birkaç ay sonra, bu yılın 29 Ocak’ında. David Murray ve Blues Big Band Milano’daki Teatro Manzoni’de James Blood Ulmer ile çalıyordu. Murray konsere "Blood Singin` and Stompin` The Blues" başlığını uygun bulmuştu. Ayaklarını yere vura vura Blues çalıp söylemeyi sürdürüyorlar, bu sefer Macy Gray ile.
2. Akbank Caz Festivali’ndeki David Murray Quıntet konseri münasebetiyle, Murray şöyle anlatılmış: “David Murray, 1955`de Oakland, California`da doğdu. Genç yaşında, caz yazarı ve eleştirmeni Stanley Crouch tarafından piyanist Horace Tapscott, trompetçi Bobby Bradford ve alto saksofoncu Arthur Blythe gibi isimlerle tanıştırıldı. Bir süre UCLA`de okuduktan sonra 1975`de New York`a yerleşti. Kısa zamanda caz çevreleri ve eleştirmenler tarafından kabul gören Murray, kendi adına albüm çalışmaları yaptı ve Avrupa tumelerine çıktı. 70`lerin sonuna doğru liderliğindeki toplulukların yanı sıra, James Blood Ulmer`s Music Revelation Ensemle, Jack De Johnette`s Special Edition ve World Saxophone Quartet ile çalışmalar yaptı.”
Müziğe, Cecil Taylor, Anthony Braxton ve Don Cherry gibi isimlerle Free Jazz yaparak başlamıştı. 1990’de "Blues for Coltrane" ile Grammy ödülü alan Murray (başka ödülleri de var), avant-garde cazı geleneksel unsurlarla birleştiriyor. Onu 13. Akbank Caz Festivali’nde de David Murray Latin Big Band ile çalarken izlemiştik. Kendi müziğinden cazın klasiklerine varana kadar, her şeyi çalmıştır. Geleneksel dtünya müziğiyle de dirsek teması kurmuştur. Senegal’den Guadalup’a Afrika’yı seslendirip, kulağını Küba’ya çevirmiştir. Latin Big Band’de bunların hepsine biz de kulak vermiştik.
Ama Murray, bunların dışında da çok kayıt yapmıştır. Hatta kendi kuşağının en çok kayıt yapan müzisyeni olduğu söylenir. Solo resitaller verdi, örneğin: dört tane de solo albümü var: Conceptual Saxophone (Cadillac, 1978), Sur-real Saxophone (Horo, 1978), Organic Saxophone (Palm, 1978) ve adıyla sanıyla Solo Live (Cecma, 1980). Piyanistler ve davulcularla ikililer, piyanosuz üçlüler kaydetti. World Saxophone Quartet ile ve kendi beşlileri, altılıları, sekizlileriyle çaldı. Big Band’lere, yaylı orkestralarına, Afro-Küban vurma çalgı gruplarına; şairler, şarkıcılar, dansçılar ve gitarcılara eşlik etti.
Bunların içinde, ‘live’ ya da albüm ve İnternet marifetiyle izleyip aklımdan hiç çıkmayanların başında World Saxuphone Quartet konserleri ve kayıtları gelir. Ama Grateful Dead’den Jerry Garcia ve Bob Weir ile çalışları da müthiştir. Garcia’nın 1993’teki ölümünden üç yıl sonra “Dark Star: The Music of the Grateful Dead” albümünü yapmıştı. Bir de, Gwo-ka Masters of Guadeloupe ile performansı, hele hele Archie Shepp ile ikisinin Gwoka Masters ve Sista Kee ile iki yıl önceki dinletileri var ki, unutulacak gibi değildir. Ben Murray’de de Shepp gibi bir mücadeleci ruhun varlığını hep sezdiğim için ikisinin 2010’da birlikte çalışlarından çok etkilenmiştim.
Fırsat düşmüşken buradan, 1977’de kurulan, gözü kara hayranı olduğum World Saxophone Quartet’e de bir selam yollayalım. Artık aramızda olmayan Julius Hemphill’e (alto ve soprano saks, flüt), Oliver Lake’e (alto ve soprano saks) ve Hamiet Bluiett’e (bariton saks, alto klarinet)... Üçü, Missouri’deki Black Artists’ Group’un da üyeleriydi.
Grubun dördüncü üyesi, Free Jazz’in önde gelen isimlerinden, kuşağının en çok kayıt yapmış cazcısı David Murray bu akşam Macy Gray ile İş Sanat’ta. Ne mutlu dinleyecek olanlara!
Sevin Okyay
20 Kasım 2012, Salı
Cazkolik.com
Siz de yorum yazarak programcımıza fikirlerini bildirin. Yorumlar yönetici onayından sonra sitede yayınlanmaktadır. *.