Piyano ve kontrbasın duo evreninde eski bestelere yeni cevaplar

Yeni albümler keşfetmek bazen düzenli, bazen rastgele gelişiyor. Bugün, daha resmini ve isimlerini görür görmez, hakkında henüz fikrim olmadan sevdiğim (bazen öyle oluyor) bir albüm hakkında yazmaya başlamam albümü dinlemeye başlamamla eş zamanlı oldu. Üstelik piyanisti hakkında hiçbir fikrim de yokken!

O zaman önce piyanistle başlayalım. Kabazlanka doğumlu 58 yaşındaki Parisli piyanist Robert Kaddouch bizim buralarda az tanınan bir sanatçı ama eğitimci yanı piyanistliği kadar önde ve kendi adını taşıyan bir piyano pedagojisi sistemi var, bir yandan da ünlü bir konser piyanisti. Albümde daha ilk notaları duyduğumda aklıma hemen Avrupa caz efsanesi piyanist Martial Solal geldi (ki o da Kuzey Afrika doğumlu bir Fransızdır), evet, onun talebelerinden, yanısıra Pierre Sancan, Bruno Rigutto, Iannis Xenakis gibi isimlerin de öğrencisi olmuş ama Solal ile doğaçlama çalışmaları diğerlerine göre daha ünlü. Solal ile çift piyano resitalleri oldukça ünlü ve ödül kazanmış konserler olmuş. "Walk for 2 Piano" adıyla bir albüme de dönüşmüş bu performanslar. Yani, hem ülkesi Fransa`da hem Avrupa ve dünya çapında mesleğinin en iyi entelektüellerinden.

Farkındaysanız daha albüme gelemedik

İlk olarak Kaddouch`dan sözettik ama duonun asıl ismi şüphesiz basçı Gary Peacock. Yaşayan bir efsane. Dexter Gordon, Ravi Shankar, Paul Bley, Gil Evans, Bill Evans Trio, Miles Davis gibi en büyüklerle sayısız kez çalmış bir anıt isim ve tam otuz yıldır Keith Jarrett Trio`nun değişmez basçısı.

İkili, bu yıl 2 albüm birden yayınladı. "53rd Street" ve "High Line". Ben şahsen böyle albüm operasyonlarını seviyorum. Yani, `ya önce birini çıkaralım, seneye öbürünü yayınlarız, birbirini kesmesinler` tarzı satış taktiklerine aldırmayan, aynı anda 2 kaydı da çat diye yayınlayan firma ve sanatçıları. Kaldı ki, bu iki albüm iki sanatçının kayıt oturumlarının toplam sonucu.

"53rd Street" caz standartlarına yeni bakış açıları getirirken "High Line" doğaçlama pasajlarla dolu bir kayıt. Ben bu satırları hazarken henüz "53rd Street"in ortalarına geldim. Kaddouch albümü için çocuk şarkıları, Yahudi müzikleri temaları ve kendi bestelerini zaman içinde geliştirdiği kendi tekniğiyle ve caz formuyla buluşturuyor. Bir eğitimci olduğu için bunu niye yaptığını da açıklıyor, çocuk şarkılarını eğitimci olduğu için önemsiyor, caz ise ona göre uyanışın ve yeniden doğuşun müziği, bu albümdeki standartlar dört yaşından beri dinlediği çalışmalar. Bu parçaların bir diğer bağlantısı babası. Babasının ölümünün üzüntüsünden biraz da bu müzikler ve caz sayesinde sıyrılmış.

Kaddouch niye Gary Peacock sorusunu açıklarken bir baktım benim düşündüğüm şeylere benzer sözler sarfediyor. 20. yüzyılın ikinci yarısında kontrbas ritm enstrümanından solist enstrüman olmaya doğru evrilirken bu evrimi gerçekleştiren, kontrbasa bütüncül bir yaklaşımla bakabilen bir avuç öncü basçıdan biriydi. Cazda basın ritmik ve melodik özgürlüğü Gary Peacock`ın içinde olduğu kuşağın başarısıdır. Bugün 81 yaşında olan sanatçı ilginçtir altmışların sonunda bir dönem Japonya`ya taşınmış ve orada felsefe ve yerel tıp konularında çalışmış, müziğe 1972 yılında tekrar dönmüş, Amerika`da biyoloii ve müzik teorisini birarada okumuş.

Ben yazmayı bitirdiğimde albüm de Cole Porter efsanesi "What is this Called Love" lie albüm sona eriyordu. Şimdi sırada diğer albüm var ama yazacağımı yazdım zaten. Caz aynı şeye farklı ve kişisel ve yeni açılardan bakmanın sayısız yolunu gösteren bir müzik. Kolektif hatıramızda sayısız şekilde yer eden standartlar bu kez bize piyano duo formatıyla ve öncekilerin tümünden bambaşka bir perspektifle yeniden önümüze geliyor ve biz her seferinde yeni müzikler dinliyoruz. Hani, Pablo Picasso bir nesneye ya da insana bakış açısını sonsuza kadar değiştiren bir perspektif getirmişti, caz bunu (iyi olmaları kaydıyla) nerdeyse her albümde yapıyor ve biz bu yüzden aynı isme sahip, aynı besteler ama yepyeni müzikler dinliyoruz.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 25 Eylül 2016, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN